«Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα» (Ευγένιου Ο’Νήλ)

Ένα θεατρικό έργο βαθύ όσο η ανθρώπινη ψυχή, έντονο όσο η αδιέξοδη οργή. To δικό του «έργο μιας παλιάς θλίψης, γραμμένο με δάκρυα και αίμα».



Αυτοβιογραφικό και εξομολογητικό, το έργο του Ο’Νήλ ρίχνει φως στις πιο σκοτεινές γωνιές της ύπαρξής του μέσα απ’τους τριγμούς της οικογένειάς του που έχουν αφήσει τις ρωγμές τους σ’όλο του το είναι. «Εδώ επιτέλους βρίσκουμε το εκμαγείο της τραγικής άποψης του Ο’Νήλ για τη ζωή, την πηγή της αγωνίας του, που πάλλεται μέσα σε τόσα πολλά γραπτά του»(Louis Sheaffer).



Διάλογοι ανερμάτιστοι, παρασυρμένοι απ’την δίνη της ψυχής των ηρώων, δίαμορφώνουν ένα ρυθμό φρενήρη που τα 155 λεπτά της παράστασης φαντάζουν λίγα. Μια δράση αμιγώς εσωτερική κι όμως ορμητική, που διοχετεύεται κυρίως μέσα από τους μονόλογους του έργου. Πιστός στο δυναμικό ρεαλισμό, ο Ο’Νήλ διαχέει το παρελθόν μέσα στο παρόν, δημιουργεί εξατομικευμένες αντιφάσεις στους πρωταγωνιστές του που συμπλέκονται μεταξύ τους και βασανίζουν την ήδη βασανισμένη ψυχή τους. «Η αντιστικτική του διευθέτηση συμβάντων που βλέπουμε στο θέατρο και συμβάντων αναφοράς, που γίνονται πραγματικά μόνο στο θέατρο του μυαλού, δίνουν στο ρεαλισμό του ένα ελεύθερο και ευρύχωρο ύφος» γράφει ο Stamn.



Γιος Ιρλανδού μετανάστη ο Ο’Νήλ, προσωποποιεί την αμερικανική τραγωδία με την αιτία να μην εντοπίζεται τόσο στην συγκρουσιακή οικογενειακή κατάσταση, και τις αλλεπάληλες επιθέσεις που εξαπολύονται αναμεταξύ των μελών σε στιγμές ανεξέλικτες που τα τραυματισμένα είδωλά τους ξεπηδάνε με ορμή.. Η βαθύτερη αιτία είναι η ίδια του η καταγωγή και το αφιλόξενο αμερικάνικο έδαφος, δημιουργώντας αναγκαστικά συνθήκες δύσκολες για τη διαμόρφωση μιας ακέραιης ταυτότητας. Σαν ένα εκκρεμές ανάμεσα στους γιάνκηδες και στους θεοποιημένους Ιρλανδούς -όπως τους παρουσιάζει ο πατέρας του- ο Ο’Νήλ «ένιωθε ακόμα πιο κοντά στον Μαλλιαρό πίθηκο, που δεν θα ενσωματωνόταν ποτέ στην αμερικανική κοινωνία, εκπροσωπώντας την ψυχολογία του αιώνια περιθωριακού -Ιρλανδού ή Νέγρου» (Frederic Carpenter).



Προς επίρρωση αυτής της αλλοτρίωσης έρχεται η κοινωνική απόρριψη των γονιών του που ζούσαν σε απόσταση απ’τους συντηρητικούς μεσο-αστούς της Νέας Αγγλίας. Οι Ιρλανδοί μετανάστες των αρχών του 20ού δεν ήταν σαν τους άλλους μετανάστες. Όντας εξοστρακισμένοι ακόμα και στις Βρετανικές νήσους, υπέφεραν από ένα «σύμπλεγμα Ιούδα» όπως το χαρακτηρίζει ο Τζων Χένρυ Ράιλυ. Σ’αυτά έρχεται να προστεθεί η αβεβαιότητα του ηθοποιού (το επάγγελμα του πατέρα του Ο’Νήλ) ως προς την αληθινή του ταυτότητα. «Οι γιοί του τον αποκαλούσαν "Η ωραία φωνή". Ταυτίζοντας τον εαυτό του με το ρόλο του, ο Τζέημ Ο’Νήλ μήπως "έχασε τον πραγματικό του εαυτό για πάντα"; Και ποιός ήταν, ακριβώς, ο "πραγματικός εαυτός" ενός Ιρλανδού μετανάστη ηθοποιού -ή και του γιου του; Ο Ευγένιος θα ανάλωνε όλη του τη ζωή σ’αυτη την αναζήτηση»(F.Carpenter). Ταυτόχρονα το επάγγελμα του πατέρα του εξανάγκασε την οικογένεια σε νομαδική ζωή και στέρησε την οικογενειακή θαλπωρή τόσο απ’τη μητέρα όσο κι απ’τον Ευγένιο -που στο έργο δίνει, όχι τυχαία, στον εαυτό του το όνομα του αδικοχαμένου όταν ήταν 2 ετών αδερφού του Έντμοντ και αντίστροφα- και τον αδερφό του Τζέημι...



υγ: Η παράσταση παίζεται στο απλό θέατρο. Σκηνοθεσία: Αντώνης Αντύπας. Παίζουν οι ηθοποιοί: Δημήτρης Καταλειφός(=Τζέιμς), Ράνια Οικονομίδου(=Μαίρη), Άλκης Κούρκουλος(=Τζέημι), Κώστας Βασαρδάνης(=Έντμοντ), Σοφία Καλεμκερίδου(=υπηρέτρια).